Historie Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep aangaande 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte met Staatsregeling aangenomen, waarmee een antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werd onderverdeeld in 8 departementen met zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement aangaande Texel
dit departement over de Amstel
dit departement van de Delf
Daarnaast lagen ook het departement aangaande een Schelde en Maas en het departement betreffende de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een andere rangschikking niet en na een instelling in 1801 aangaande het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werden het departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Na in 1811 dit Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland voor Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden van de Maas.
Na een Fransen eind 1813 uit Nederland gevlucht waren, bleef de indeling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet aangaande 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen via provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden met een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Door minister Aangaande Maanen werd in de grondwetcommissie alsnog een naam Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", maar dit werd via een rest betreffende de commissie verworpen.[twee]
De nieuwe provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour met Friesland tot Holland, maar een deel van Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werden tevens het laatste Hollands Brabant, het Land over Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werd in 1820 de grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te reduceren werd Holland bij een grondwetsherziening betreffende 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate voor Amsterdam, het in 1838 dit provinciaal gerechtshof aan zich voorbij zag kunnen ten gunste over Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie aangaande Amsterdam en drong men met op de genezing met de verdeling bijvoorbeeld die was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Hier werd desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Na een Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die bij Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel met de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit over Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was er enige tijd sprake over een samenvoeging van een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die regelen aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en een deel van Friesland
Noord-Holland bestaan grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via medicament van een Houtribdijk en Hollandse Brug met een provincie Flevoland en in dit noorden door middel met de Afsluitdijk met de provincie Friesland.
Een provincie mag geraken onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en eerst dit IJ) mits grens fungeert.
Ten zuiden aangaande dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden betreffende Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en daarnaast dit bedrijvengids Noord-Holland Gooi, alsmede ons dichtbevolkt gebied, doch met ons landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en niet geheel vlak).
Ten noorden van dit Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en andere, kleinere, segmenten en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot iets voorbij een plaats Alkmaar. Er bevinden zichzelf in het deel aangaande een provincie verder landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden de Kop aangaande Noord-Holland betreffende het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
De westkust met de provincie wordt grotendeels via duinen beschermd. Op deze plaats liggen bekende badplaatsen wanneer Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Daar waar een duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (aan allebei de zijden van het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel aangaande Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en verschillende industrie: dit is het westelijk gebied van dit Noordzeekanaal, met ingeval middelpunt de haven en sluizen over IJmuiden. Ten noorden met Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt over dit schiereiland de marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven voor Texel.
Met een oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn dit IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal met een daarin, al vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams de meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. Een meest organische dialecten vindt men op het platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe verdere het lokale dialect van een standaardtaal afwijkt; met name het Tessels en dit Wierings hebben ons enorm eigen karakter.
Precies als in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake van ons teruggang van een dialecten. Zeker zijn enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Met name dit Volendams wordt ter plaatse nog enorm doorgaans gesproken. Verschillende dialecten, zoals dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds een barrière en het blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden over het IJ bestaan de meest afwijkende.
Tussen het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te web link beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden aangaande dit IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten met Zuid-Holland en worden taalkundig dan ook dikwijls wanneer Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende zowel Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers bestaan, vallen in de Utrechtse groep.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten van vanouds geïsoleerde gemeenschappen mits Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden hebben een enorm persoonlijk ontwikkeling doorgemaakt en zijn op sommige punten enorm conservatief gebleven, daar waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom bijzonder scherp van de omliggende dialecten zijn kunnen afwijken.
Een indeling aangaande een dialecten boven dit IJ kan zijn problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verschillende polemieken in de taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap betreffende dit zie dit hier Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben veel geniepig betreffende dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Dit Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nimmer zeker kunnen vervangen, opdat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in een dialecten. Ofschoon die theorie heel wat aanhang bezit, is ze door andere taalkundigen betreffende een hand gewezen en zullen een Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, gesticht op 5 juli 2004, met de Provincie Noord-Holland ingeval enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht betreffende een besturen met een recreatieschappen wegens een ontwikkeling, vatbaarheid, dit beheer en onderhoud aangaande zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan 2 omvangrijke nationale parken: dit Nationaal Park Duinen over Texel (een gehele westzijde over Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland Meer informatie ontvangen (een brede duinstrook over Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Daarnaast zijn er in Noord-Holland ons tiental verschillende via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (over Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan daar in Noord-Holland alsnog ettelijke overige grotere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, het Balgzand en de Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland klik voor meer info en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland wegens dit hoofdartikel aan het thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn vanaf dit jaar ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort